آثار تغییرات آزمونی دشوار(منتشر شده در روزنامه دنیای اقتصاد1402/12/25)

آثار تغییرات آزمونی دشوار

همه ساله ماراتنی به نام آزمون جامعه حسابداران رسمی ،جهت انتخاب حسابداران رسمی ،در روزهای پایانی سال برگزار می شود.

خیل بزرگی از مشتاقان این ماراتن ، در همه رده های سنی برای اولین بار و یا چندمین بار با صرف هزینه های زیاد ، شانس خود را آزموده تا بتوانند کارت عضویتی دیگر، به کلکسیون کارت های خود بیافزایند؟!

بجز خوش شانسان دوره اول که بدون آزمون مفتخر به اخذ کارت عضویت فوق شدند ،عده زیادی هم با استفاده از سوابق دولتی و مدیریتی 10 ساله تا قبل از حذف این معافیت ،از مزایای معافیت از آزمون ، برخوردار شده اند.

در بیست و سومین دوره آزمون جذب حسابداران رسمی ۴۷۵۸ نفر برای این دوره از آزمون ثبت نام کرده‌اند و این بار برای اولین باری است که بعد از ۲۲ سال که آزمون به صورت متمرکز در تهران برگزار می‌شد؛ براساس مصوبه هیئت تشخیص صلاحیت حسابداران رسمی که ریاست آن بر عهده خزانه‌دار کل کشور است، این آزمون در ۱۰ منطقه سراسر کشور، در تاریخ 17 اسفندماه 1402 برگزار گردید.

تغییرات دیگری که در آزمون سال جاری رخ داده ، بعد از۲۲ سال، سئوالات تشریحی درس حسابداری و قانون مالیات‌ها حذف شده و فقط درس حسابرسی هم به صورت تشریحی و هم تستی بود.

طبق اعلام رئیس هیئت تشخیص صلاحیت حسابداران رسمی ، یکی از مهمترین تغییراتی که در آزمون مشاوران مالیاتی 1402 ، صورت پذیرفته ، در نحوه تعیین قبول شدگان آزمون است ، این تغییر شامل اعمال قانون تسهیل می باشد . براین اساس برای تعیین سایر قبول شدگان ،کسانی که 70 درصد امتیازمیانگین نمرات تراز حائزین 1 درصد رتبه برتر را کسب نمایند ، بدون هیچگونه محدودیتی پذیرفته خواهند شد . در خصوص اعمال این تغییر ، در آزمون حسابداران رسمی هنوز بطور رسمی اعلام نشده است.

بدون شک هر گونه تسهیل در پذیرش و آزمون ، مورد استقبال کلیه شرکت کنندگان قرار خواهد گرفت و حلقه مفقوده در این میان، سرنوشت نهایی حرفه ای این قبول شدگان می باشد.با مروری بر آمارهای تخلفات انتظامی منتشر شده توسط جامعه حسابداران رسمی می توان به این حلقه مفقوده رسید.حلقه مفقوده ای بنام "عدم داشتن تجربه حرفه ای مفید و موثر ،قبل از شرکت در آزمون"می باشد.

پیشتر و در سال 91 در نوشته ای بنام " حسابداران رسمی ، دیروز،امروز و فردا " منتشر شده به شماره 2711 مورخ 1391/05/19 ، به تفصیل به این موضوع پرداخته شد لیکن با توجه به عدم تغییر این مهم،صرفاً به تکرار بخش کوچکی از آن نوشته ،اشاره می شود:

"... در سال‌های اخیر کسانی که حتی ۳سال سابقه کار حسابرسی دارند می‌توانند در آزمون مربوطه شرکت و در صورت قبولی نسبت به تکمیل سابقه مورد نیاز اقدام نمایند! با نگاهی کوتاه به نحوه انتخاب مدیران حسابرسی در سازمان حسابرسی، به‌عنوان بزرگ‌ترین و تخصصی‌ترین مرجع حسابرسی در کشور در خواهیم یافت که حسابرسان سازمان در بهترین شرایط بعد از ۱۰سال و پس از عبور از آزمون‌های رده‌های شغلی: حسابرس ،حسابرس ارشد، سرپرست، سرپرست ارشد و مدیریت ، و ارزیابی‌های متعدد، موفق به اخذ عنوان مدیر حسابرسی خواهند شد. و این در حالی است که قبولی در آزمون مدیریت لازم، اما کافی نیست. در سازمان مذکور حسابرسان با سمت سرپرستی حسابرسی، اولین تجربه‌های خود را در مدیریت آغاز و طعم مسوولیت‌پذیری و پاسخگویی را چشیده و علاوه بر تمامی توانایی‌های فردی خود، با کسب تجربه از مدیران مربوطه، نسبت به گسترش افق دید و حساسیت‌های خاص این حرفه آشنا می‌شوند. با توجه به موارد فوق، چگونه ممکن است شخصی با ۳سال سابقه کار حسابرسی و حتی پس از کسب ۳سال دیگر بعد از قبولی در آزمون را در سطح مدیر حسابرسی ارزیابی و به عنوان حسابدار رسمی معرفی کرد؟ بدون شک سهل‌انگاری در انتخاب اولیه، نه تنها موجب تضعیف حرفه حسابرسی خواهد شد بلکه تلاش‌های ۲۰ساله نهادینه کردن حسابرسی را در بلند‌مدت با مشکل مواجه خواهد کرد. بدیهی است کسب تجربه حسابرسی، سرپرستی و مدیریت حسابرسی در کسوت حسابدار رسمی، صرفا منجر به کاهش اعتبار حرفه‌ای و افزایش رویکردهای غیرحرفه‌ای و در نهایت تضعیف جامعه حسابداران رسمی خواهد شد. در این راستا اصلاح بند (و)ماده ۳ آیین‌نامه تعیین صلاحیت حسابداران رسمی و چگونگی انتخاب آن از «داشتن حداقل ۶سال سابقه کار حسابرسی و....» به «داشتن حداقل رده سرپرستی حسابرسی با ۳سال سابقه کار سرپرستی» ضروری است. بررسی و ارزیابی سوالات آزمون‌های ۱۰ ساله(22 ساله) انتخاب حسابداران رسمی، توسط صاحب‌نظران و متخصصین مربوطه می‌تواند در تشخیص دلایل ناکامی عمده متقاضیان ثابت آزمون‌های فوق موثر باشد. انتخاب صرفا «آزمون محور» تنها در مورد کارهایی که نیاز به تجربه قبلی ندارند می‌تواند از کارآیی بالایی برخوردار باشد. بدیهی است چنانچه سخت‌ترین سوالات هم توسط خبره‌ترین طراحان سئوال، طرح شود هیچگاه نمی‌تواند جایگزین مناسب تجربه کاری مورد نیاز، جهت انتخاب مدیر حسابرسی به‌عنوان حسابدار رسمی باشد. در صورت اصلاح موارد پیشنهادی فوق و تغییر انتخاب «آزمون محور» به «تجربه محور» بخش عمده متقاضیان ثابت (دارای تجربه لازم) آزمون‌های انتخاب حسابداران رسمی با مکانیزم جدیدی (مثلا اختصاص سهم مناسب و بالایی از حد نصاب قبولی به، تجربیات قابل قبول متقاضیان، شامل سرپرستی و در سطح مدیریتی) خواهند توانست از ماراتن آزمون فوق عبور کنند."

با توجه به موارد فوق ، در آغازین سالهای ورود به دهه سوم از عمر جامعه حسابداران رسمی ایران ، تغییر اساسی در نحوه پذیرش متقاضیان این حرفه از " آزمون محور بودن" به تجربه محور بودن " می تواند آثار فوق العاده ای در کاهش آمار تخلفات انتظامی و نیز کیفیت حسابرسی های انجام شده بر جای گذارد.

به هر دلیلی و در صورت وجود مقاومت در برابر این تغییر، حداقل ایجاد آزمونی سالانه و مستقل برای آندسته از متقاضیانی که دارای سوابق حرفه ای مستند و مفید بیشتر از 10 سال و دارای سوابق سرپرستی حسابرسی و بالاتر می باشند،می تواند تا حدود زیادی نقصان آزمون فعلی را برطرف نماید.

رشد و اعتلای حرفه حسابرسی ، نیازمند داشتن شهامت ایجاد تغییرات مثبت و ارزیابی عملکرد 22 سال گذشته، توسط پیشکسوتان واقعی این حرفه می باشد.

+ نوشته شده در سه شنبه چهاردهم فروردین ۱۴۰۳ ساعت ۶:۲۴ ب.ظ توسط محمد هادی ححتی  |